بيانيه انجمن دانشگاه صنعتی شريف (سوتا) به مناسبت درگذشت استاد حسين نوحدانی
انجمن سوتا با نهایت اندوه و احترام، درگذشت دانشمند برجسته و استاد فرهیخته، دکترحسین نوحدانی را به خانوادهٔ ایشان، شاگردان، همکاران علمی و جامعه دانشگاهی ایران و آلمان تسلیت می‌گوید. فقدان او نه تنها برای دوستان و خانواده، بلکه برای جهان علم و جامعه پژوهشی نیز ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر است.
عکس 1 - دکتر حسين نوحدانی در کتابخانه شهر بنرات آلمان(Benrath)
منبع عکس:(Rheinische Post)
عکس از: Anne Orthen
زندگی علمی در ایران و آلمان
دکتر حسین نوحدانی در سال ۱۳۰۸ شمسی در روستای نوحدان لشت‌نشا از توابع رشت متولد شد. او تحصیلات متوسطه را در رشت و دبيرستان البرز تهران گذراند و در رشته فیزیک در دانشگاه تهران لیسانس گرفت. سپس برای ادامه تحصیل راهی آلمان شد، جایی که در دانشگاه هامبورگ موفق به دریافت دکترای فیزیک گرديد و همزمان، دوره مهندسی الکتروتکنیک را نیز در مدرسه مهندسی شهر هامبورگ گذراند.
در آلمان دکتر نوحدانی در موسسه ماکس پلانک گوتینگن به عنوان همکار علمی در کنار اتو هان (Otto Hahn) دانشمند برجسته شيمی هسته ای قرن بيستم و برنده جايزه نوبل شيمی (عکس 2) فعالیت کرد و با موسسه فیزیک هسته‌ای دانشگاه کیل هم همکاری داشت. از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸، وی در پروژه‌های تحقیقاتیِ نمک‌زدایی آب دریا با استفاده از رآکتور هسته‌ای مشارکت کرد، اقدامی که پیشرو و جسورانه بود.
عکس 2 - حسین نوحدانی (نفر سوم از راست) در کنار رئیس خود در مؤسسهٔ ماکس پلانک، برندهٔ جایزهٔ نوبل، اتو هان (نفر چهارم از چپ) در دهه ۶۰ ميلادی
(منبع عکس: Rheinische Post)
او پس از سال‌ها فعالیت در آلمان، به درخواست دکتر مجتهدی به ایران بازگشت و با او در تاسيس دانشگاه صنعتی شریف همراه شد، جایی که به عنوان بنيانگذار و اولين رئيس «انستیتو آب و انرژی» یادگاری ارزشمند از خود بر جای گذاشت. در این سمت، دکتر نوحدانی بر توسعه کاربردهای انرژی هسته‌ای در نمک‌زدایی، تولید آب شیرین و راه حل‌های پایدار آب متمرکز بود. او تا سال ۱۳۶۲ به تدريس در دانشگاه و پس از آن به امر مشاورت علمی و فنی تا خروج مجدد خود از کشور در سال ۱۳۶۷ مشغول بود.
پس از مهاجرت دوباره به آلمان به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه فنی دوسِلدورف فعالیت نمود. در آن‌جا نیز به پژوهش علمی ادامه داد و چندین پروژه علمی و صنعتی را پیش برد و مقالات متعددی به زبان آلمانی منتشر کرد. دکتر نوحدانی در سال ۱۹۸۵ برای عضویت افتخاری در جامعه مهندسين آلمان (VDI) انتخاب شد.
همزمان با فعالیت علمی، نوحدانی دغدغهٔ انسانی و اجتماعی نیز داشت: برای مثال، او یک ایستگاه آزمایشی برای تولید آب آشامیدنی در کنار راین (Rhine River) تأسیس کرد تا به تأمین آب پایدار کمک کند. همچنین یکی از اقدامات خیرخواهانه وی، حفر چاه عمیق در زادگاهش نوحدان و لوله‌کشی برای روستاییان بود تا ساکنان آن‌جا به آب سالم دسترسی یابند.
فقدان دکتر نوحدانی برای انجمن سوتا بسیار تلخ است، چرا که وی از نامزدهای پروژه تاریخ شفاهی انجمن سوتا بود. افسوس که عمر استاد اجازه نداد تجربه و خاطرات علمی و انسانی او به طور کامل در مستندسازی تاریخ شفاهی ثبت شود. این یک فرصت از دست رفته بود، اما امید داریم که بتوانیم بخشی از میراث علمی و اخلاقی او را نگه داریم تا نسل آینده از آن بهره‌مند شود.
دکتر نوحدانی با زندگی‌اش نشان داد که پژوهش علمی تنها یک تلاش فنی نیست، بلکه خدمتی عمیق به جامعه است و این پیام برای ما، اعضای انجمن سوتا، یک الهام بزرگ خواهد بود. یاد او را گرامی می‌داریم و تلاش می‌کنیم که ارزش‌های او را در مسیر علم، اخلاق و مسئولیت اجتماعی ادامه دهیم.
با احترام
هيئت مديره سيزدهم انجمن سوتا
منابع آنلاين:
Düsseldorf: Wasser ist Hossein Nohandanis Element
مصاحبه با بنیان گذار انستیتو آب و انرژی: جناب آقای دکتر حسین نوحدانی – انستیتو آب و انرژی
دکتر حسین نوحدانی - gilyar.ir
